Wat te doen als je niet kunt slapen in bed?

Vannacht heb ik halverwege de nacht zeker een uur wakker gelegen. Ik lag te piekeren over een workshop over slapen die ik binnenkort geef. Allerlei gedachten dienden zich aan: het moet behapbaar zijn, maar ook niet te simpel, wat zal ik aantrekken, welk onderwerp zet ik centraal, en zo ging het maar door. Niet echt handig als je wil slapen, het voorbereiden van een workshop kun je beter overdag doen!

Ook dacht ik na over adviezen die worden gegeven als je niet kunt slapen. Eigenlijk zou ik uit bed moeten gaan na 15-30 minuten wakker liggen en iets saais doen in een andere kamer. Ik moet er niet aan denken! Mijn lekkere bed verruilen voor een kille keuken?

Allerlei tips over slaaphygiëne

Op internet vind je allerlei tips als je last hebt van slapeloosheid. Er zitten hele goede tussen zoals het aanhouden van vaste bedtijden en beperken van het gebruik van beeldschermen. De adviezen zijn gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie en vallen onder de term “slaaphygiëne”.

Een andere tip die je tegenkomt is dus het advies over opstaan als je niet kunt slapen. Je mag pas terug naar bed als je slaperig wordt. Het achterliggende idee is dat je je bed niet in verband moet brengen met wakker liggen maar met slapen.

Advies niet kunnen slapen

Dat opstaan ‘s nachts vind ik persoonlijk géén goed advies. Het bed zelf is namelijk meestal niet het probleem, want misschien lig je wel gewoon lekker. Het is de manier waarop je omgaat met je slapeloosheid die voor de problemen zorgt. Want als je gefrustreerd raakt over het niet kunnen slapen, wat overigens best begrijpelijk is, kom je in een soort vechtstand. Je wil de slaap eigenlijk afdwingen. De vechtstand is een  actieve stand die allerlei lichamelijke reacties oproept, zoals verhoging van spierspanning, hartslag en alertheid. Deze toestand staat helaas lijnrecht tegenover slapen, want je wordt er wakkerder van. Als je wil slapen moet je juist kalm zijn. ‘s Nachts opstaan is een vorm van actie, er is dan geen sprake van rust en je slaapt niet.

Verkeerde slaappatronen

Door het advies zelf kun je onrustig worden, want je moet toch een beetje de tijd in de gaten houden om te zien hoe lang je al wakker ligt en of je er al uit moet.

Ook is het de vraag wat “iets saais” is. Iedereen verstaat daar iets anders onder. Misschien is dat voor jou wel op je telefoon of computer kijken, huishoudelijke klusjes doen, de televisie aanzetten, eten of puzzelen. Dat is misschien wel saai, maar tegelijk ook actie, want je bent iets aan het DOEN. Terwijl slapen nietsdoen is.

Doe je dit nachten achter elkaar dan leer je jezelf een verkeerd patroon aan, je gaat slapen associëren met actie. Misschien calculeer je wel in dat je ‘s nachts klusjes opknapt waar je overdag niet aan toekomt.

Mag je dan nooit opstaan 's nachts?

Soms ben je zo onrustig en misschien wel verdrietig en boos over het niet kunnen slapen, dat het je gewoon niet lukt om kalm te worden. Dan kan het helpen om de negatieve spiraal te doorbreken door wel even uit bed te gaan. Dit is ook bij pijnklachten het geval. Maar als je merkt dat het een terugkerend iets is, kun je beter op zoek gaan naar de oorzaak en daar aan werken.

Lig rustig wakker

Rustig in bed blijven liggen, lijkt meer op slapen dan er steeds uit gaan. Je lichaam slaapt misschien niet, maar rust wel. Door kalm te blijven zet je de deur open voor de slaap.

Ik ben uiteindelijk gewoon in slaap gevallen. Het was geen geweldige nacht, maar ook geen ramp. En met die workshop komt het ook wel goed.

Ben jij ook toe aan een goede nachtrust, schrijf je dan hier in en leer beter slapen in 5 stappen met slaapcoach Aline Kruit.

Schrijf je in