26 september 2022 (Laatst gewijzigd 26 juni 2024)
Leestijd: 6 minuten
Slapen is belangrijk voor de gezondheid. Daardoor zou je kunnen denken dat hoe meer je slaapt, hoe beter het is. Toch is dat een misverstand. Te veel slapen, ook wel hypersomnie genoemd, ligt genuanceerder dan het op het eerste gezicht lijkt. In dit blogartikel lees je waarom.
Laten we eerst eens kijken naar de optimale slaapduur. De meeste volwassenen functioneren het best bij een slaapduur van 6 tot 8 uur. Uit onderzoek is gebleken dat deze slaapduur ook het beste is voor de gezondheid.
Hoeveel slaap jij nodig hebt, is een kwestie van aanleg. Als je behoefte hebt aan 9 tot 10 uur, die uren ook echt slaapt en je overdag fit voelt dan hoor je bij het kleine percentage langslapers. Dat zijn ongeveer net zoveel mensen als de fitte kortslapers. Maar zoals gezegd, de grootste groep bestaat uit de mensen die 6 tot 8 uur slapen. Met deze truc ontdek je hoeveel slaap jij precies nodig hebt.
Hoeveel slaap je nodig hebt is dus voor iedereen anders. Heb je standaard iedere dag meer dan 9 uur slaap nodig en ben je hierna nog niet goed uitgerust? Dan is het een goed idee om te onderzoeken waardoor dit komt. Als je weet wat de oorzaak van het te veel slapen is, kun je er vaak ook iets tegen doen. Zo bestaan er enkele aandoeningen die gepaard gaan met overmatig slapen, bijvoorbeeld narcolepsie. Mensen die daaraan lijden, vallen overdag onbedoeld in slaap. Deze ziekte komt weinig voor. Bij verslaving aan alcohol of rustgevende medicatie kan te veel slapen ook een symptoom zijn. Toch zijn dit uitzonderingssituaties. Daarnaast kan hypersomnie de oorzaak van te veel slapen zijn.
Het voelt tegenstrijdig, maar te veel slapen, uit zich juist in vermoeidheid. Hierdoor kun jij denken dat je nóg meer slaap nodig hebt, maar het tegenovergestelde is waar. Te veel slapen zorgt voor verschillende symptomen. De meest voorkomende ‘te veel slapen symptomen’ zijn:
Het klinkt gek, maar je wordt dus moe van te veel slapen. Je slaapkwaliteit vermindert en je krijgt te weinig diepe, herstellende slaap.
Dit kan komen doordat je biologische klok continue zijn best moet doen om je slaapschema bij te houden. Dit maakt je traag en sloom.
Dit zou komen doordat te lang en dus te veel slapen je serotonineniveau verlaagt en dit kan leiden tot hoofdpijn.
Wat precies de oorzaak is, is niet bekend, maar het zou kunnen zijn dat te veel slapen de hormonen beïnvloedt die zorgen voor je eetlust. Misschien komt het ook wel doordat je minder tijd hebt om te bewegen overdag.
Te veel slapen kan ervoor zorgen dat de cognitieve vermogens van je hersenen verouderen. De kans hierop zou groter zijn bij oudere mensen.
Het klinkt gek, maar de gevolgen van te veel slapen komen overeen met de gevolgen van juist een slaaptekort. De kans op stofwisselingsziektes en diabetes vergroot, je vermogen om kennis op te nemen en verwerken neemt af en de kans op hartklachten neemt toe. Of te veel slapen dodelijk is? Onderzoek heeft wel uitgewezen dat door twee uur meer slapen dan de gebruikelijke 6 tot 8 uur, de kans op een hartaanval of hartstilstand met 41% toeneemt. Waarom deze risico’s toenemen is niet duidelijk. Misschien doordat mensen al bepaalde medische aandoeningen hebben, waardoor ze langer slapen en ze uiteindelijk aan de onderliggende aandoeningen zelf overlijden.
Slaap jij langer dan 8 uur en herken jij bovenstaande symptomen? Het klinkt gek, maar probeer dan eens om minder te slapen. Grote kans dat je klachten verdwijnen en jij je veel fitter en meer uitgeslapen voelt. Er is maar een kleine kans dat je last hebt van hypersomnie. Met hypersomnie voel je je pas een beetje uitgerust na 10 tot 12 uur slaap per nacht. Maar 2% van de bevolking heeft hier daadwerkelijk last van.
Hypersomnie betekent letterlijk overmatig slapen. Deze extreme slaperigheid blijft, ook al slaap je iedere dag wel 9 uur. Hypersomnie wordt daarom ook wel een slaap-waakstoornis genoemd. Iedereen slaapt natuurlijk wel eens veel of is vaker moe, maar wanneer het te veel slapen je echt beperk in je dagelijks functioneren, spreken we van hypersomnie.
We spreken van hypersomnie als je minstens drie keer in de week, drie maanden lang last hebt van een van de volgende kenmerken:
Er zijn verschillende oorzaken mogelijk waarom je last hebt van hypersomnie. Zo kan een andere slaapstoornis de boosdoener zijn, zoals slaapapneu of restless legs. Ook kun je last hebben van hypersomnie door de bijwerkingen van medicatie zoals pijnstillers of slaapmedicatie. Daarnaast komt hypersomnie vaker voor bij sommige neurologische ziektes, zoals de ziekte van Parkinson. Is er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen? Dan noem je dat idiopatische hypersomnie. Zonder duidelijke aanleiding is het lastiger om een oplossing te vinden.
Helaas bestaat er geen kant en klare behandeling die hypersomnie in alle gevallen geneest. Een deel van de patiënten kan gebaat zijn bij bepaalde medicatie. Deze kunnen de aandoening niet genezen, maar onderdrukken wel de symptomen. Een regelmatige leefwijze en geplande slaappauzes kunnen ervoor zorgen dat je met hypersomnie beter functioneert. Zo kan het herstellen van een normaal slaap-waakritme helpen. Externe factoren die zorgen voor hypersomnie kunnen concreter aangepakt worden zoals bij overgewicht of bijvoorbeeld hypersomnie door drugs- en alcoholmisbruik het geval is.
Ben je iemand die veel slaapt, ga dan eens bij jezelf na wat de functie ervan is. En of er een oorzaak voor is. Behoor je tot de kleine groep langslapers en functioneer je naar tevredenheid? Prima, dan is er geen probleem. Is er iets aan de hand waardoor je meer slaap nodig hebt, zoals bij ziekte of omdat je fysiek zeer actief bent, ook dan kun je toegeven aan je slaapbehoefte. Breng je veel tijd door in bed omdat je slecht slaapt of omdat je ongelukkig bent? Kijk dan eens naar de oorzaak. Soms helpt het jezelf én je slaap om professionele hulp te zoeken.
Ben jij ook toe aan een goede nachtrust, schrijf je dan hier in en leer beter slapen in 5 stappen met slaapcoach Aline Kruit.
Zorg voor een goede basis voor je lichaam zodat de slaap die je pakt, het meest comfortabel is